Bitlis'te dere üstündeki 8 köprü restore ediliyor

Geçmiş dönemlerde dere üstüne imar verilmesiyle birlikte betonarme yapıların altında kalarak kaybolan tarihi köprüler bugünlerde eski ihtişamlı görünüme kavuşmak üzere. Bitlis’te Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen ’Dere Üstü Islah Projesi’ çerçevesinde yapılan yıkımın ardından onlarca tarihi yapı gün yüzüne çıktı. Tarihi dokunun ön plana çıkarılması ve şehrin nefes alması için başlatılan proje çerçevesinde yıkılan iş yerlerinin altında kalan özellikle köprüler ilk günkü ihtişamını koruyarak tekrardan ortaya çıktı. Ayrıca yapıların altında kalan köprüler gibi yine betonarme yapıların arkalarında kalan hamam ve cami gibi yüzlerce yıllık eserler ise yine tam anlamıyla gün yüzüne çıkarıldı.
Proje ve köprü restorasyonlarının bitmesinin ardından Bitlis'i eskiden olduğu gibi bugün de cazibe merkezi haline getireceğini belirten Bitlis Valisi Oktay Çağatay, köprülerin bu yıl sonuna kadar bitirilip vatandaşların hizmetine sunulacağını söyledi. Araç geçişi için tarihe uygun bir şekilde iki adet köprü yapılacağını da belirten Vali Çağatay, “Bitlis Dere Islah Projesi çerçevesinde ortaya çıkan tarihi köprülerimiz var. Bu anlamda dere üstünde 10 tane tarihi köprü ortaya çıktı. Bu köprüler 1500’lü yıllardan kalmak köprülerdir. Köprü restorasyon faaliyetlerimiz başladı. İki ayrı müteahhit çalışıyor ve tamamı orijinal haline getirilecek. Yıl içinde bu köprülerimizin tamamı bitirmiş olacağız. Köprülerin tamamı yaya köprüsü olacak. Çünkü bunlar tarihi köprüler üzerinden hiçbir şekilde araç geçmeyecek. Ayrıca araç geçişini temin etmek içinde iki tane araç köprüsü yapıyoruz. Onları da tarihi köprülere uygun şekilde yapacağız. Kış aylarına girmeden köprüleri bitirmiş vatandaşların hizmetine açmış olacağız” diye konuştu.

"Projenin amacı Bitlis’in tarihi dokusunu ortaya çıkarmaktır"
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş, ise 17. yüzyılda Bitlis’te toplamda 24 ile 28 köprünün olduğunu kaydetti. Demirtaş, “Bitlis Dere Islah Projesi çerçevesinde yürütülen bir çalışma var. Çalışmanın önemli bir aşamasına gelmiş bulunuyoruz. Projenin amacı Bitlis’in tarihi dokusunu ortaya çıkarmaktır. Yıllar itibari ile Bitlis deresinin üzeri çeşitli betonarme yapılarla örtülmüş durumdaydı. Böyle olunca da derenin üzerindeki tarihi köprülerde ortadan kalmış oluyordu. Bütün Bitlis deresinin tamamı için 17. yüzyılda 24 tane köprü bulunuyordu. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarından itibaren sürekli bir tahribat meydana gelmiş. Derenin üzerine de imar verilmek suretiyle binalar inşa edilmiş ve bu binalar inşa edilmesiyle birlikte hem köprüler kaybolmuş hem de şehrin o güzelim tarihi dokusu çok büyük bir değişime uğradı. Yani o tarihi yapılar görkemli binalar camiler ve kalenin kendisi neredeyse görünmez hale gelmiş. Projeyle bu durumun ortadan kaldırılması planlanıyor. Geldiğimiz aşamada Bitlis deresinin üzerindeki 10 tane köprünün 8 tanesinin tamamı görünür hale geldi. Derenin üzerinin yıkılmasıyla beraber köprüler gün yüzüne çıktı ama daha da önemlisi bunların restorasyonudur. Aslına uygun bir biçimde restore edilmesiyle turizme kazandırılması planlanıyor. Bu proje sona erdiğinde Bitlis, tarihi güzelliklerini bir kez daha kazanmış olacak” dedi.
Bitlis’teki dere üzerine yapılan bu köprülerin eski tarihlerde ticari ve sosyal hayatın ne denli önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Demirtaş, “Çok büyük bir şehir merkezi olmamasına rağmen 10 tane köprü inşa edilmiş olması son derece anlamlıdır. Bu geliş gidişin sosyal ticari hayatın o dönem çok canlı olduğunu gösteriyor. Tarihi köprülerin en eskilerinin 16. Yüzyılda kalma olduğunu düşünürsek o tarihten itibaren sürekli bir biçimde köprü inşa edilmesi ihtiyacı doğmuş. Buda tarihteki ticaret şehri misyonunu her dönem ön planda olduğunu kanıtla bir vaziyettir. Projenin artık sonlarına doğru geliyoruz. Bu restorasyon çalışmaları bittiğinde Bitlis eski görkemli günlerine kavuşur diye ümit ediyoruz” diye konuştu.